Sint Baafskerk
De Sint-Bavokerk of Sint-Baafskerk in Aardenburg is in 959 gesticht door monniken van de Sint-Baafsabdij uit Gent, maar het oudste deel bevat bouwmateriaal dat afkomstig is van het Romeinse Castellum uit ca. 175-270 na Christus. In 1949 zijn in de kerk beschilderde middeleeuwse graven teruggevonden. De Sint-Bavokerk staat – met name vanwege de Scheldegotische bouwstijl – op de lijst van Top 100 monumenten van Nederland. De kerk in Aardenburg is het enige overgebleven voorbeeld in Nederland dat in deze stijl is gebouwd. Je kunt de kerk bezoeken of er een evenement organiseren.
Location
Aardenburg
Year built
959
Building Style
Scheldegotiek
Nickname
St. Baafs church
Details
Top 100 monument
Te huur voor
Trouwerijen, concerten en andere evenementen
Owned by Monumentenbezit
Since 2016
Wheelchair accessible
Yes, first floor
Visitor information
De Sint-Bavokerk is te bezoeken en te huur voor bijzondere gelegenheden. Voor een bezoek aan de kerk kun je terecht bij de ontvangstbalie in het naastgelegen Romeins museum.
Visiting address:
Sint Bavostraat 5, 4527 CJ Aardenburg
In 959 stichtten de monniken van de Gentse Sint-Baafsabdij een Romaanse kapel op de plek van de huidige Sint-Bavokerk. Onder het transept zijn restanten teruggevonden van deze kapel. In 1050 is de kapel uitgebreid tot een Romaanse kerk met een uitzonderlijk klaverbladvormig koor. Hier bevond zich het hoogaltaar.
De vorm van de huidige kerk ontstond omstreeks 1230, toen de romaanse kerk werd uitgebouwd in de Scheldegotische bouwstijl. Meest bepalend voor het Scheldegotische karakter zijn het transept, het schip en de toren. De kerk kwam hoger te liggen en werd voorzien van spitse ramen die meer licht binnenlieten. Leden van de stedelijke elite werden in beschilderde grafkamers onder de kerk begraven.
In de tweede helft van de 14de eeuw werd het koor van de kerk vervangen door een laatgotisch bakstenen hallenkoor. Hierdoor werd de kerk bijna twee keer zo groot. De Sint-Bavokerk had echter veel te lijden onder krijgsgeweld. In de jaren 1583-1579 werd de kerk geplunderd, waarna het gebouw tot een ruïne verviel. Enkel de muren, zuilen en toren stonden nog overeind. In 1604 werd Aardenburg door prins Maurits van Oranje op de katholieke Spanjaarden veroverd. De Sint-Bavokerk werd in de decennia na de verovering hersteld en als protestantse kerk in gebruik genomen.
In 1672 werd Aardenburg belegerd door de Franse troepen van Lodewijk XIV. Met behulp van de bevolking van Aardenburg wist de Staatse bezetting de aanval te weerstaan. De gevangengenomen Franse militairen werden naar de kerk gebracht, waar ook de gewonden werden verzorgd.
In 1944 raakte de Sint-Bavokerk als gevolg van hevige geallieerde artilleriebeschietingen ernstig beschadigd. Tot overmaakt van ramp viel tijdens een hevige storm eind 1945 de toren op het schip. Tussen 1947 en 1956 vond een grondige restauratie plaats. In 1960 werden het schip, het transept en de toren van de Sint-Bavokerk overgedragen aan het Rijk.
Sinds 2016 is Monumentenbezit de eigenaar van de kerk. Het koor, de consistoriekamer en de naoorlogse sacristie zijn tot op heden eigendom van de Hervormde Gemeente. In 2018-2019 heeft Monumentenbezit de leidekking van het schip en de zijbeuken vervangen.
In 1949 werden tijdens graafwerkzaamheden in de kerk onder het transept en het koor veertien zeldzame, beschilderde bakstenen grafkelders teruggevonden. Ze dateren uit de 13de en 14de eeuw en zijn onder mee beschilderd met beelden van de Heilige Maagd Maria en de kruisiging van Christus. Ook zijn de graven gedecoreerd met verschillende bloem- en kruismotieven en zijn er meerdere papegaaien en paradijsvogels weergegeven. De vogels Deze symboliseren de overgang van het aardse leven naar de hemel.
Een aantal van deze grafkelders is te bezichtigen. De grafkelders zijn ontstaan in een periode dat Aardenburg een bloeiend centrum van de handel en lakennijverheid was. Helaas is onbekend wie er in de grafkelders zijn begraven. Desondanks illustreren de rijk beschilderde graven de welvaart van de stedelijke elite van middeleeuws Aardenburg.